Koken in de natuur is leuk! Maar wist je dat er veel manieren zijn om dit te doen? Natuurlijk kan je een traditioneel kampvuur maken en je gerecht daarboven klaarmaken, daar is niets mis mee. Maar wil je nu een keer wat anders? Dan is dit een leuke tip: de ondergrondse oven!
De ondergrondse oven neemt wel wat tijd in beslag om te maken maar eenmaal klaar biedt deze oven een aantal voordelen. Een kampvuur maakt je bivakplek namelijk nogal zichtbaar en dit is niet altijd wenselijk. De ondergrondse oven is minder opvallend omdat het vuur letterlijk onder de grond zit. Ideaal dus als je wel wilt koken, maar niet gespot wilt worden. De ondergrondse oven kent daarnaast nog meer voordelen: je kunt je eten een heerlijk rokerige smaak geven, het vuur kan gereguleerd worden door te spelen met de zuurstoftoevoer en tot slot: het assortiment aan gerechten is erg groot, praktisch elk gerecht kan bereidt worden in een ondergrondse oven.
Het maken van een goede oven is niet erg lastig, wel heb je geduld nodig om een goede oven te maken. De onderstaande illustratie geeft de oven schematisch weer.
Stap 1. Check de ondergrond
Voordat je gaat graven is het van belang om eerst te kijken naar de ondergrond. Zo is het onverstandig (zelfs gevaarlijk) om een oven te bouwen in turf of veengronden, de kans op een ondergrondse brand is namelijk aanwezig. Als dit het geval is: bouw dan geen oven, veiligheid gaat immers boven alles. Andere grondsoorten zijn prima, klei heeft de voorkeur. Zoek een goede plek uit waar de oven gegraven kan worden, dus niet in de buurt van bomen, dit in verband met de wortels.
Stap 2. Stel de plek vast en begin met graven.
Een goede plek voor een ondergrondse oven is ongeveer een meter bij een halve meter groot en redelijk ver verwijderd van bomen. Markeer de plaats waar de oven moet komen en maak tevens een markering voor het grote ontluchtingsgat. De verhouding tussen oven en ontluchtingsgat moet ongeveer 40/60 zijn. Het ontluchtingsgat is ongeveer 60 cm diep en minimaal 30 cm breed. Nadat je het ontluchtingsgat gegraven hebt begin je met het graven van de oven, doe dit op een diepte van minimaal 30 cm, dit om te voorkomen dat de oven instort. De grote van de oven is zelf te bepalen, afhankelijk van het gerecht dat je wilt gaan koken. Houdt er rekening mee dat er nog voldoende ruimte voor kolen moet zijn.
Stap 3. Maak een ontluchtingspijp
Het ontluchtingsgat en de oven zijn gegraven: het zwaarste werk zit er op! Nu is het tijd om een ontluchtingspijp boven de oven te maken. Je kan dit zien als de schoorsteen van de ondergrondse oven. De meeste rook zal via dit kanaal de oven verlaten, daarnaast is de ontluchtingspijp van groot belang om zuurstof via het ontluchtingsgat door de oven te trekken. Zonder deze ontluchtingspijp kan de rook moeilijk uit de oven en kan er onvoldoende zuurstof bij het vuur komen. Belangrijk om dit goed te doen dus! Dit kun je doen door een klein metalen pijpje boven de oven in de grond te slaan. Nadat het pijpje is bevestigd wel even uit de grond trekken en de grond eruit schudden, vervolgens weer terugplaatsen. Geen pijpje bij de hand? Geen probleem: pak een rechte tak en maak de punt ervan scherp. Boor hiermee een kanaal naar de oven toe.
Stap 4. Steek de oven aan
We gaan er in dit geval vanuit dat je een klein kampvuurtje reeds hebt gemaakt. Verzamel kolen van dit kampvuurtje en leg ze op de bodem van de oven. Dit mogen best veel kolen zijn. Heb je geen kampvuur? Maak dan een klein kampvuurtje in het ontluchtingsgat en schuif dit – zodra de vlammen weg zijn – in de oven. Het is belangrijk om de oven gelijkmatig op temperatuur te laten komen. Vlammen in de oven of het te snel opwarmen van de oven zorgen er namelijk dikwijls voor dat de oven instort. Dit is zonde van al het werk. Laat de oven op temperatuur komen, dit kan afhankelijk van de grondsoort wel een uur duren. Ondertussen kun je jouw lekkere gerecht alvast voorbereiden. (In ons geval, onze pizza’s) Check af en toe of er nog genoeg kolen in de oven liggen en vul dit indien nodig aan. Boven het ontluchtingsgat kan een plank of iets dergelijks gelegd worden, de zuurstoftoevoer wordt dan geremd, maar de kolen gaan wel langer mee. Pas op: verstik het vuur niet! Je zal de ideale ‘zuurstofstand’ zelf moeten vinden door de plank te verschuiven. Dit is namelijk afhankelijk van de grote van het ontluchtingsgat, de ontluchtingspijp en de oven.
Stap 5. Koken & genieten!
De oven is inmiddels op temperatuur en behoorlijk uitgehard. Tijd om het gerecht dat je in de ‘wachttijd’ hebt klaargemaakt in de oven te zetten. Haal de plank boven het ontluchtingsgat weg en schuif het gerecht in de oven. Wij gebruikten hiervoor onze opklapschep als heuse pizzaschep. Een ondergrondse oven heeft geen timer of temperatuurmeter, controleer het gerecht dan ook met enige regelmaat. Het is een kwestie van ‘trial and error’, op den duur krijg je er meer handigheid in en weet je hoelang het ongeveer duurt voordat een gerecht klaar is. Geniet vervolgens van je heerlijke maaltijd uit de zelfgemaakte oven: voldoening smaakt goed!
