Hoe ontstaat een bosbrand?

Veel kampeerders zullen het direct toegeven: BBQ’en hoort bij het kamperen. De rolverdeling is vaak duidelijk en traditioneel; de man wil niet gestoord worden bij het professioneel aansteken van zijn kolen BBQ. Dat gaat regelmatig gepaard met het nodige gevloek en getier. Want voor het aansteken van een BBQ heb je geduld nodig, en dat hebben de meeste mannen niet, zeker niet wanneer de BBQ voor het eerst in het jaar weer aangestoken wordt. Het lijkt dan wel alsof alles ineens veel sneller moet. De vrouw houdt zich meestal bezig met het maken van de salade en het gezellig dekken van de tafel. Tussendoor voorziet ze de man van de nodige tips, aardig bedoel, vaak niet gewaardeerd. Elk jaar gebeuren er nog steeds veel ongelukken met de barbecue of vuurkorf. Vaak ontstaan deze ongelukken door onvoorzichtig gebruik van brandbare vloeistoffen. Hierdoor kunnen ernstige brandwonden ontstaan. Ongeveer 18% van de opgenomen patiënten in brandwondencentra lopen brandwonden op als gevolg van het onzorgvuldig aansteken van de vuurkorf of de BBQ.

Vrij kampeerders en wildkampeerders
De vrij kampeerder loopt een nog groter gevaar op brandwonden en ander letsel. Velen vrij kampeerders zijn ‘natuurmensen’ en willen het back to basic gevoel ervaren en benaderen. Vaak trekken zij naar natuurcampings, paalkampeerplaatsen of gaan écht wildkamperen. Op natuurcampings blijft het risico beperkt tot het bovenstaande. Door toezicht en goede faciliteiten voor het aanleggen van een vuur worden voldoende veiligheidsmaatregelen getroffen. Op paalkampeerplekken ligt dit anders. Sommige paalkampeerplekken hebben een faciliteit getroffen voor het aanleggen van een vuur, denk dan aan een vuurpit of vuurkorf. Hierdoor wordt het vuur gecentreerd. De instanties die deze vuurpit of vuurkorf aangelegd hebben, houden rekening met de mogelijke gevaren. Zodoende liggen deze ‘vuurlocaties’ vaak verwijderd van bomen en struiken en is vegetatie op de grond weggehaald. De wildkampeerder loopt een nog groter gevaar. Zonder faciliteiten kan een bosbrand snel ontstaan, met alle gevolgen van dien. Zijn er geen faciliteiten getroffen? Neem dan je eigen gasstelletje mee zodat je toch kan koken! Nog geen gasstel aangeschaft? Wij schreven reeds een aanbeveling voor het kopen van een gasstel.
In het algemeen geldt dat in natuurgebieden met bos, heide en gras bij droog weer de kans op een natuurbrand toeneemt. Een natuurbrand kan zich in droge periodes zeer snel en onvoorspelbaar ontwikkelen en uitbreiden. Voor het ontstaan van een natuurbrand moet zijn voldaan aan 4 eisen:
1. Een ontstekingsbron, vaak veroorzaakt door mensen;
2. voldoende hoge temperatuur;
3. voldoende zuurstof;
4. voldoende brandstof.

Neem je verantwoordelijkheid
Vrij kampeerders en wildkampeerders hebben dan ook een extra grote verantwoordelijkheid als het gaat om het maken van vuur. De voorzieningen zijn vaak basic, maar doordacht: maak daar dan ook gebruik van en maak geen vuren op andere, niet bedoelde, locaties. Een brand ontstaat sneller dan je denkt en is lastig te blussen. Vrij- en wildkampeerders verblijven vaak op afgelegen locaties in de natuur,. Hier is de ervaring van het ‘back-to-basic’ kamperen het grootst. Een groot nadeel is dat er midden in de natuur minder mogelijkheden zijn voor het blussen van een (uit de hand gelopen) kampvuur. Ook voor hulpdiensten is de locatie vaak lastig bereikbaar. Een dergelijke bosbrand grijpt snel om zich heen. Maak daarom alleen een vuur dat je echt nodig hebt, voor het koken of warmte bijvoorbeeld. Wij schreven eerder een BLOG over het aanleggen van diverse vuren, met verschillende functionaliteiten.

De oorzaken van een bosbrand
Er kunnen een aantal oorzaken voor bosbranden worden aangewezen;
– Bewuste brandstichting, voor bijvoorbeeld voor een kampvuur of een BBQ
– Het onvoorzichtig omgaan met vuur, door bijvoorbeeld het weggooien van een sigaret
– Door lenswerking, denk bijvoorbeeld aan het weggooien van een glazen fles
– Vonkenregen, door bijvoorbeeld de wielen van een trein die bij remmen vonken produceren (daarom wordt er actief gekapt naast treinrails.)
– Heten delen van een voertuig of motorkettingzaag.

De meeste bosbranden zijn een gevolg van menselijk handelen, maar een aantal bosbranden ontstaan natuurlijk. Het probleem zit ‘m vaak in het verstoren van het bos. Wanneer een bos niet door de mens wordt verstoord, zal er een evenwicht ontstaan waarin regelmatig kleine bosbranden woeden die het kreupelhout uitdunnen. Deze branden gaan vanzelf weer uit. De schade door bosbranden is pas écht ontstaan vanaf het moment dat de mens ingrijpt in de bossen. Hierdoor komen er steeds grotere, niet te remmen branden voor. Hierdoor kan zich namelijk heel veel brandbaar materiaal ophopen wat een vuurzee veroorzaakt.

De bekende kleurcodes
De Nederlandse overheid schat het risico op natuurbranden in. Aan de hand van deze schatting wordt bepaald hoeveel materiaal de brandweer in moet zetten bij een brandmelding in de vrije natuur. De uitkomst van deze berekening wordt ingedeeld in vijf categorieën, oftewel: de vijf kleurcodes.

code Groen
Er is weinig risico op het ontstaan van een natuurbrand. De natuur is niet droog.
code Lichtgroen
Er is een zeer klein risico op het ontstaan van een natuurbrand. De natuur is niet erg droog.
code Geel
Het risico is beperkt, maar wanneer er brand uitbreekt is het mogelijk dat de brandweer extra materieel inzet om het vuur te bedwingen. Het is droger in de natuur.
code Oranje
De temperatuur buiten is aangenaam en de natuur is erg droog. De kans op een natuurbrand welke snel ontstaat is groot. Grondeigenaren en hulpdiensten zijn extra alert.
code Rood
De temperatuur wordt als warm ervaren en de natuur is érg droog. De kans op het ontstaan van een natuurbrand is groot. Wanneer een brand uitbreekt kan deze zich zeer snel en onvoorspelbaar uitbreiden. Grondeigenaren en hulpdiensten zijn extra alert.

Bij code oranje en code rood kondigen gemeenten of provincies vaak een algeheel stookverbod af. Er mag bij een dergelijk verbod niet meer in de open lucht gestookt worden.

De kleurcodes zijn een goede indicatie, maar het belangrijkste is zelf je oren en ogen op te houden en je boerenverstand te gebruiken bij het aanleggen van vuur.